🤔1. Làm thế nào để học tập thành công ở trường Đại học?

Mời các bạn cùng đọc bài chia sẻ của chị Hoàng Lê Diệu Hường, Diệu Hường được ví là “cô gái vàng trong khối ngành kỹ thuật”. Sau khi tốt nghiệp Trường Đại học Bách Khoa, Diệu Hường là sinh viên tài năng nhận học bổng VINGROUP chương trình tiến sĩ ngành Điện và Khoa học máy tính, Đại học California, San Diego (Mỹ).

Điểm khác biệt giữa đại học và trung học phổ thông

Liệu bạn có thắc mắc tại sao nhiều người nói rằng cuộc sống đại học rất tự do thoải mái, nhưng cũng có nhiều người nói rằng học tập ở đại học rất mệt mỏi? Trên thực tế, cả hai thái cực này lại là hệ quả của cùng một nguyên nhân. Nguyên nhân ấy chính là điểm khác biệt giữa đại học và trung học phổ thông, có thể tóm gọn là: Ở đại học, bạn được coi là một người trưởng thành. Khi được coi là một người trưởng thành, bạn được trao quyền quyết định các hành động của mình. Bạn có quyền lựa chọn giữa học hay tham gia các cuộc chơi. Tuy nhiên, cũng chính vì khi được coi là một người trưởng thành, bạn lại được kỳ vọng là một người biết cách tự học, tự nghiên cứu, tự biết cách sắp xếp thời gian của bản thân hợp lý.

Bạn cần tự thiết kế thời khóa biểu của riêng mình

Thay vì tuân theo một thời khóa biểu cố định như ở trung học phổ thông, ở đại học bạn cần tự lên kế hoạch và chọn các môn học mình sẽ tham gia. Điều này có thể tạo nên nhiều bỡ ngỡ và khó khăn cho các bạn lần đầu đăng ký vì trên thực tế, đăng ký môn học yêu cầu một quá trình nhiều công đoạn.

Đầu tiên, bạn cần để tâm đến lịch đăng ký môn và đặc biệt là hạn đăng ký. Nếu bạn bỏ lỡ quãng thời gian đăng ký môn học này, bạn sẽ có một kỳ “thất học” vì không được tham gia bất kỳ môn học nào. Để tránh điều đáng tiếc như vậy xảy ra, bạn nên thường xuyên theo dõi các trang thông tin của trường và tạo sự kiện nhắc nhở trên thiết bị di động sau khi nắm bắt được thông tin đăng ký môn học.

Thứ hai, bạn cần biết ngành học của mình yêu cầu học những môn gì. Thông tin này có thể tìm kiếm trên website của viện/khoa hoặc được cung cấp khi bạn mới vào trường. Điều này có nghĩa là tùy vào sự sắp xếp của bạn, thời gian học đại học của mỗi người có thể sớm hơn hoặc muộn hơn thời gian dự kiến. Tuy nhiên, vào kỳ học đầu tiên bạn nên đăng ký khối lượng vừa phải để trải nghiệm áp lực học tập như vậy là nặng hay nhẹ so với khả năng của bản thân. Khối lượng vừa phải có thể hiểu là khối lượng môn học trung bình mỗi kỳ sao cho sau khi học xong số năm mà trường công bố bạn có thể ra trường. Thông thường, phòng đào tạo sẽ công bố thời khóa biểu tất cả các môn học trong trường trước khi cổng đăng ký được mở khoảng một đến hai tháng. Bạn có thể dựa vào đó để sắp xếp một thời khóa biểu hợp với nhu cầu của bản thân.

Tự lựa chọn thái độ học tập của mình

Ở bậc đại học, quy định của mỗi lớp học sẽ được quyết định bởi từng giảng viên, vì vậy không phải môn học nào cũng bắt buộc phải có mặt. Với những môn học như vậy, bạn hoàn toàn có thể nghỉ học để làm những việc khác. Khi đi học, bạn cũng có thể làm việc riêng trong giờ học, ngồi cuối lớp để ngủ hoặc nói chuyện. Tuy nhiên, hãy nhớ rằng điều quan trọng nhất chính là giữ được thói quen tốt. Ngay giây phút lần đầu tiên bạn nghỉ một buổi học, ngủ hay làm việc riêng, một thói quen xấu đã hình thành. Bỏ lỡ kiến thức của một tiết học có thể không phải một vấn đề quá lớn, nhưng phản ứng dây chuyền mà nó tạo ra lại tai hại hơn rất nhiều. Chính vì vậy đừng để những thói quen xấu này có cơ hội bắt đầu.

Để có thể tiếp thu tối đa lượng kiến thức, hãy biết cách chọn chỗ ngồi vị trí tốt trong lớp học. Chỗ ngồi tốt là những dãy bàn gần với giảng viên, khoảng cách đủ để giảng viên nhìn rõ mặt bạn. Với một giảng đường lớn khoảng một đến hai trăm người, chỗ ngồi tốt thường là 3 dãy bàn đầu. Với một lớp học nhỏ khoảng vài chục người, bạn nên chọn dãy bàn thứ 2 hoặc thứ 3, vì dãy bàn đầu thường quá gần so với bảng, có thể khiến mắt bạn nhanh bị mỏi hơn.

Cuối cùng, bạn nên chuẩn bị bài ở nhà. Khác với trung học phổ thông, khi đến lớp bạn sẽ bị kiểm tra bài soạn văn và bài tập về nhà, ở đại học thì không. Tuy nhiên, nếu bạn có ý thức làm những điều này, việc học ở đại học sẽ trở nên dễ dàng hơn rất nhiều. Kỹ năng tự học sẽ được trình bày chi tiết hơn ở đoạn sau.

Tự học các môn

Ở đại học, sinh viên được kỳ vọng có khả năng tự học cao. Để có thể học tập tốt một môn học, bạn vẫn cần chuẩn bị bài, học bài trên lớp, và làm bài tập về nhà, tuy nhiên sẽ không ai đốc thúc và kiểm tra bạn những điều này ở đại học. Rất nhiều sinh viên vì buông lỏng các bước thiết yếu mà cảm thấy đuối sức. Không phải vì môn học ở đại học khó hơn rất nhiều, mà chính vì bạn đã không làm đủ các yêu cầu tối thiểu để có thể nắm rõ một môn học.

Sẽ rất tốt nếu bạn giữ được thói quen học tập đúng và đủ giờ. Hãy đặt một khoảng thời gian trong ngày làm thời gian tự học và các công việc khác không được xen ngang. Và hãy thử nhiều địa điểm học tập khác nhau cho đến khi bạn quyết định được chỗ nào giúp bạn có được hiệu suất học tập tốt nhất. Bạn cũng có thể đạt được hiệu quả học tập tốt hơn khi học một mình hoặc học theo nhóm, hãy thử và quyết định.

Kỹ năng tự học gắn bó mật thiết với kỹ năng đọc hiểu. Hãy giữ thói quen luôn đọc và chuẩn bị bài trước ở nhà. Khi đọc bài mới, bạn có thể không hiểu hết những gì viết trong giáo trình. Tuy nhiên, khi đã có ý thức về những khái niệm, nội dung chính trong đầu, bạn sẽ dễ dàng bắt kịp những nội dung thầy cô giảng trên lớp. Khi chuẩn bị bài, hãy dùng sách giáo trình cá nhân và một chiếc bút chì hoặc bút nhớ. Gạch chân hoặc highlight những nội dung chính và những thứ bạn cho là quan trọng. Việc này không những giúp bạn tăng độ tập trung, tăng tốc độ đọc, mà còn giúp tăng khả năng hiểu bài giảng trên lớp khi bạn đã nắm được mối liên kết giữa các nội dung chính.

Kỹ năng giải quyết các bài toán logic cũng được kỳ vọng cao khi học đại học, đặc biệt là những ngành khoa học - kỹ thuật. Thay vì được cung cấp từng bước giải bài toán như trung học phổ thông, bạn cần tự tìm cách giải các bài số học khi tham gia giảng đường đại học. Hãy dành thời gian nghiền ngẫm các bài tập giải sẵn trong giáo trình, trên giảng đường hoặc từ các quyển sách tham khảo khác. Bạn sẽ cần tìm ra quy luật từ các bài giải này. Tuy nhiên, việc này dễ dàng hơn rất nhiều so với việc tự tìm ra cách giải cho bản thân, bạn cũng có thể tự tìm ra cách giải mới nếu có thời gian. Sau khi hiểu được quy luật, hãy tự giải các bài tập mới trước khi đọc lời giải để tự kiểm tra khả năng của mình.

Ngoài việc học tập, bạn có thể làm nhiều hơn thế ở bậc đại học để chuẩn bị sẵn sàng cho cuộc sống sau khi ra trường. Bạn có thể tham gia hoạt động xã hội, tham gia nghiên cứu khoa học, hoặc gặt hái các kinh nghiệm làm việc ngay khi còn đang ngồi trên ghế nhà trường.

Tham gia hoạt động xã hội - xây dựng nhiều kỹ năng mềm

Tham gia hoạt động xã hội là không chỉ là một cách để cải thiện bản thân, đó còn có thể là một hình thức giải tỏa áp lực học tập. Các kỹ năng mềm được xây dựng và cải thiện đáng kể khi bạn tham gia hoạt động ngoại khóa, có thể kể đến kỹ năng lãnh đạo, kỹ năng giao tiếp, kỹ năng lên kế hoạch,... và những kỹ năng chuyên môn mà bạn đăng ký tham gia ở hoạt động đó ví dụ như kỹ năng chụp ảnh, kỹ năng thiết kế. Sự tương tác giữa người với người khi bạn tham gia hoạt động còn giúp mở rộng các mối quan hệ, những người có cùng sở thích hoặc có thể giúp nhau trong cả học tập và làm việc.

Có đóng góp cho các chương trình phong trào thường ghi được điểm cộng lớn khi sinh viên đăng ký tham gia các chương trình trao đổi sinh viên với trường đại học nước ngoài. Tôi đã từng tham gia trao đổi với Singapore và Hàn Quốc trong quãng thời gian học đại học. Các chương trình này giúp ích rất lớn trong việc mở mang thế giới quan và giúp sinh viên phát triển trở thành một công dân toàn cầu. Thông thường, các chương trình trao đổi sinh viên sẽ được tài trợ bởi hai trường liên kết, và thường được thông báo trên trang thông tin hợp tác quốc tế của trường. Những chương trình được tài trợ như vậy cũng được đăng trên các trang tổng hợp học bổng công khai trên internet. Hãy chủ động cập nhật tin tức từ các trang như vậy.

Nghiên cứu khoa học - phần không thể thiếu cho con đường học thuật

Nghiên cứu khoa học là một phần không thể thiếu đối với những ai có ý định theo đuổi con đường học thuật trong tương lai xa hoặc có ý định học văn bằng tiến sĩ, thạc sĩ khoa học trong tương lai gần. Tùy vào mục tiêu của mỗi người, yêu cầu về thành tích nghiên cứu khoa học có thể khác nhau. Vì vậy, hãy xác định rõ ràng mục tiêu dài hạn của mình để đưa ra các mục tiêu ngắn hạn cụ thể và hợp lý.

Nghiên cứu khoa học cũng có thể giúp một sinh viên có thêm 1-2 điểm cộng vào đồ án tốt nghiệp, tùy vào mức độ thành công của công trình khoa học. Tuy nhiên, hãy chỉ tham gia nghiên cứu khoa học khi nào bạn cảm thấy đã làm chủ được việc học tập của mình. Khi bạn còn chưa tự tin vào khả năng học tập các môn học trên giảng đường, đừng tham gia nghiên cứu khoa học chỉ vì nhiệt huyết nhất thời, bạn có thể trượt nhiều môn nếu nhận thêm áp lực nghiên cứu.

Lựa chọn đúng hướng nghiên cứu, đúng người hướng dẫn cũng đóng góp rất nhiều trong việc nghiên cứu có kết quả hay không. Nghiên cứu khoa học là lựa chọn một hướng đi rất nhỏ trong một ngành học lớn, vì vậy hãy chỉ lựa chọn một hướng nghiên cứu cụ thể khi bạn đã biết qua hết tất cả các ngành nhỏ trong khối ngành của bạn. Nhiều người đã thay đổi lab, thay đổi hướng nghiên cứu của họ trong suốt vài năm đại học, và cuối cùng kết quả của tất cả các hướng nghiên cứu họ đi qua đều ít ỏi. Để nắm được các ngành nhỏ trong ngành chính, hãy đọc nhiều, xem nhiều, tham gia các hội thảo, mạnh dạn trao đổi với các giảng viên không chỉ về môn học mà về hướng nghiên cứu họ đang làm. Bạn cũng có thể tìm đến các anh chị khóa trên để hỏi kỹ hơn về các phòng nghiên cứu hiện có.

Kinh nghiệm làm việc - yếu tố tuyển dụng mang tính quyết định

Kinh nghiệm làm việc thường là một yếu tố quan trọng trong tuyển dụng tại các công ty. Sinh viên hoàn toàn có thể gặt hái kinh nghiệm làm việc ngay khi còn đang học tại trường. Có nhiều cách để có thêm kinh nghiệm thực tế trong ngành: tham gia thực tập tại công ty, đi làm ngắn hạn trong kỳ hè, hoặc tham gia các cuộc thi.

Thông thường mỗi sinh viên sẽ được trường phân thực tập tại một công ty khi đăng ký môn Thực tập kỹ thuật (tên có thể thay đổi tùy từng ngành). Môn học này thường được học vào năm cuối của sinh viên. Tuy nhiên, bạn hoàn toàn có thể chủ động đăng ký thực tập vào bất kỳ thời gian nào trước đó để có thêm kinh nghiệm. Với việc chủ động tìm cơ hội thực tập, bạn cần tự tìm thông tin tuyển thực tập sinh từ các công ty, thay vì thụ động chờ phân công của trường. Những thông tin này hiện nay thường được đăng rất nhiều trên các trang mạng tuyển dụng hoặc trên website, trang facebook của các công ty. Bạn có thể xin làm thực tập bán thời gian trong kỳ học chính, hoặc thực tập toàn thời gian trong thời gian nghỉ hè.

Ngoài làm quen với môi trường làm việc tại công ty, bạn cũng có thể thử mình với các cuộc thi chuyên ngành như Hackathon, Robocon,... Giành giải thưởng trong các cuộc thi là một cách đánh bóng hồ sơ tuyệt vời. Bạn cũng có thể gặp được những nhà tuyển dụng tiềm năng ngay trong các cuộc thi. Với bất kỳ cuộc thi nào bạn tham gia, bạn sẽ đều chiến thắng. Dù không thắng giải nhất cuộc thi, bạn sẽ thắng vì học hỏi được thêm nhiều điều, chúng không chỉ giúp cải thiện kỹ năng chuyên môn mà còn giúp bạn kiểm tra giới hạn và khả năng của bản thân.

Lời kết

Bạn có thể đã có một quãng thời gian trung học tuyệt đẹp, nhưng đại học có thể tuyệt vời hơn thế nếu bạn biết cách tận dụng và tận hưởng nó. Đại học là nơi tạo ra rất nhiều cơ hội, nhưng là một người trưởng thành, bạn cần phải chủ động nắm lấy những cơ hội đó.